"Βιρτζίνια, πρέπει να ξέρω...

... πέρασες το φως;"

Έτσι αρχίζει και τελειώνει το ποίημα "Αναπεπταμένη": το ένα από τα δύο ποιήματα του Ρινόκερου για την Virginia Woolf, που γεννήθηκε σαν σήμερα, το 1882. 

Πριν τυπωθεί στο βιβλίο, παρουσιάστηκε στα πλαίσια της ομαδικής ποιητικής περφόρμανς "Limbo" του περιοδικού "ΦΡΜΚ" στο "Ρομάντσο" (Αθήνα) το 2017. Δυο χρόνια αργότερα, η περφόρμανς αυτή επαναλήφθηκε, στα αγγλικά, στα πλαίσια του φεστιβάλ ποιητικής περφόρμανς στο Πανεπιστήμιο του Brighton (Ην. Βασίλειο) που είχε επιμεληθεί η Πατρίτσια Κολαΐτη. Και τον Νοέμβριο του 2020, μια βίντεο-περφόρμανς τού ποιήματος συμπεριελήφθη στο Φεστιβάλ Λογοτεχνικής Περφόρμανς που επιμελήθηκε η Παυλίνα Μάρβιν στα πλαίσια της 17ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης: https://youtu.be/5ZuJm1u9A6U

Η φωτογραφία (2019) είναι καθ' οδόν προς το Rodmell, όπου και το Monk's House, το αγαπημένο σπίτι απ' όπου έφυγε η Β.Γ. για να συναντήσει τον ποταμό Ouse το 1941.

Ευχαριστία μετά από ανάρρωση

Αν το ποίημα "Ο μουσικός στον πόλεμο" σχετικώς προφανώς αφορά τον Γάλλο συνθέτη Κλωντ Ντεμπυσσύ, από την μουσική ριζώνει -ίσως λιγότερο προφανώς- και η "Ευχαριστία μετά από ανάρρωση": από δύο έργα για κουαρτέττο εγχόρδων (δυο βιολιά, βιόλα, βιολοντσέλλο) που απέχουν μεταξύ τους 163 χρόνια.

Το ένα είναι το 15ο κουαρτέττο για έγχορδα του Μπετόβεν, έργο 132, του 1825. Το τρίτο μέρος του, που είναι και το μεγαλύτερο σε διάρκεια από τα πέντε, φέρει, εκτός από την ένδειξη "Molto adagio - Andante" (στα ιταλικά: "Πολύ ήρεμα - Βαδίζοντας" - μα στην μουσική, και οι δύο όροι δεικνύουν τον (πολύ) αργό ρυθμό), την επιγραφή "Heiliger Dankgesang eines Genesenen an die Gottheit, in der lydischen Tonart", που στα γερμανικά σημαίνει: "Άγιο Άσμα Ευχαριστιών ενός Αναρρώσαντος προς την Θεότητα, στον λυδικό τρόπο" (και ο λυδικός τρόπος είναι μουσική κλίμακα εν χρήσει ήδη στους αρχαιοελληνικούς χρόνους).

Το άλλο έργο είναι τα "Διαφορ(ετικ)α τραίνα" [Different trains] του Αμερικανού συνθέτη Steve Reich, γραμμένο το 1988. Εδώ, το κουαρτέττο που παίζει 'ζωντανά', συμπληρώνεται από μαγνητοταινία όπου ακούγεται να παίζει ηχογραφημένο, μαζί με ήχους τραίνων και αποσπάσματα ομιλίας ανθρώπων που ταξίδεψαν με τραίνο: Αμερικανούς, και Εβραίους της Ευρώπης (τα δικά τους τραίνα, τους πήγαιναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης). Έχει τρία μέρη: Ι. Στην Αμερική - πριν απ' τον πόλεμο, ΙΙ. Στην Ευρώπη - κατά τον πόλεμο, ΙΙΙ. Μετά τον πόλεμο (όπου σμίγουν οι φωνές Αμερικανών και επιζησάντων του Ολοκαυτώματος).

Να, λοιπόν, η "Ευχαριστία" του Μπετόβεν (από το σπουδαίο Κουαρτέττο Amadeus), και, ακολούθως, τα δύο τελευταία 'τραίνα' του Στηβ Ράιχ με τους πρώτους διδάξαντες, Kronos Quartet:

https://youtube.com/playlist?list=PLtrUqGxsYMZ1xHfzeotRovdsuOdtP_A-X

H δε φωτογραφία είναι από τον ναό του Επικουρίου Απόλλωνος στις Βάσσες, ναού αφιερωμένου στον θεό που βόηθησε τους ντόπιους στην Αρχαϊκή Εποχή. 

[Π.Ι., Οκτ. 2020]

«Το ελάφι ήταν δικό Σας; Το αγαπούσατε;»

Με τον καταληκτήριο στίχο του ποιήματος "Η Ιφιγένεια στέλνει στην Άρτεμη" τιτλοφορεί το κείμενό της για τον Ρινόκερω στον πρωτοχρονιάτικο "Χάρτη" η Παυλίνα Μάρβιν. Γράφει, μεταξύ άλλων:

"[Τ]ο θαύμα δεν εξαντλείται στον εντυπωσιασμό – είναι βαθιά φροντιστικό. Ο Ρινόκερως είναι το αγαπημένο μου βιβλίο του Ιωαννίδη, ακριβώς επειδή αυτή η φροντίδα για πρόσωπα και πράγματα από το βαθύ παρελθόν και το εγγύτερο παρόν που διατρέχει όλα του τα έργα, έρχεται στο προσκήνιο ξανά, με νέο τρόπο: ευθύ, αποφασιστικό που δεν χαρίζεται και δεν αφήνει δεύτερη επιλογή. Ναι, αυτός ο κόσμος και η ιστορία του χρειάζονται άμεσα να φροντιστούν."

"Αυτό είναι που κρατώ σαν φυλαχτό από την ιστορία του ρινόκερου, από την ποιητική γραφή του Ιωαννίδη: την καθαρή αγωνία των ερωτημάτων που τίθενται για πρώτη φορά και αντέχουν να παραμένουν απολύτως ακριβή και σταθερά αναπάντητα."

Όλο το κείμενό της βρίσκεται εδώ: https://www.hartismag.gr/hartis-25/klimakes/to-elafi-htan-diko-sas-to-agapoysate

Στην εικόνα, ο περιβόητος ρινόκερως του Ντύρερ, φυσικά.

"Και φτάνει – κρύψε το πριόνι"

ΦΙΛΕΥΣΠΛΑΓΧΝΕ ΤΑΧΥΔΑΚΤΥΛΟΥΡΓΕ

Έβγαλες τον λαγό απ’ το καπέλο σου

Μπράβο λοιπόν

Τώρα από το μανίκι σου ανάσυρε

πολλά πολλά μαντήλια

–κίτρινα ροζ τυρκουάζ

καφέ πορτοκαλιά και μπλε–

για να του φτιάξεις μια ζεστή φωλιά

να μην κρυώνει

Και φτάνει –

κρύψε το πριόνι

~

Με το ποίημα που ανοίγει τον Ρινόκερω (εκδ. Καστανιώτη, 2020) και το οποίο διάλεξε το βιβλιοπωλείο "Πολιτεία" για να συνοδεύσει αυτή την φωτογραφία που ανέβασε τον Οκτώβριο 2020, σας εύχομαι να είναι φιλεύσπλαγχνο το 2021, και με περισσότερες ζεστές παρά ψυχρές χειρονομίες...